شکست حصر آبادان

در نخستین ماه های سال 1360 شهید یوسف کلاهدوز قائم مقام وقت فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ، طرح شکست حصر آبادان را که توسط شهید حسن باقری طراحی شده بود ، به شورای عالی دفاع ارائه داد . پس از تصویب طرح و هماهنگی با نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی و نیروهای تحت امر سپاه پاسداران ، چگونگی انسجام و نحوه ادغام نیروها ، همچنین نام حمله ، روز و ساعت آن مشخص شد .

موقعیت جغرافیایی زمین و طرز گسترش و آرایش یگان های ارتش عراق درمنطقه به گونه ای بود که با یک حمله غافلگیرانه و محاصره برق آسا ، می توانست ضربه کمر شکنی به دشمن وارد سازد . فراتر از همه انگیزه هایی که برای عمل در شرق رود کارون و پاکسازی دشمن در آن منطقه به لحاظ سیاسی و نظامی وجود داشت ، نظر صریح فرمانده کل قوا ، یعنی امام خمینی مبنی بر این بود که حصر آبادان باید شکسته شود .

این فرمان پس از گذشت یک سال از آغاز جنگ و محاصره شهر ساحلی آبادان همچنان به صورت یک مسئولیت بر دوش فرماندهان و بویژه ارتشیان لشکر 77 خراسان که در آن منطقه مستقر بودند ، سنگینی می کرد . سر انجام در ساعت 1 بامداد پنجم مهرماه 1360 ، نخستین عملیات گسترده و مشترک ارتش و سپاه با نام ثامن الائمه و با رمز نصر من الله و فتح قریب به منظور تصرف پل های روی کارون و قطع حلقه ارتباطی نیروهای محاصره کننده آبادان آغاز شد .

پیروزی در این عملیات به معنای ورود به مرحله تازه ای از جنگ و گشودن گره کور جنگ محسوب می شد . نزدیک به 13 کیلومتر از کناره رود کارون و همین میزان از کارون تا جنوب جاده ماهشهر - آبادان در اشغال دشمن بود ، به گونه ای که دو جاده اهواز - آبادان و ماهشهر - آبادان در منطقه اشغال شده قرار داشت و قسمت هایی از آن نیز در تصرف دشمن بود .

استحکامات مهمی که عراق برای پدافند در این منطقه به وجود آورده بود ، به اندازه ای به آنها قوت قلب می بخشید که تمام منطقه را با آرامش خاطر ، از دو پل قصبه و حفار و گاهی هم با یک پل دیگر تدارک و پشتیبانی می کردند .

با این وجود ، ساعت 14 روز پنجم مهرماه ؛ یعنی به فاصله 13 ساعت از آغاز عملیات اعلام شد که دومین پل ارتباطی دشمن با غرب کارون نیز به تصرف نیروهای رزمنده ایران در آمده است و پیشروی از همین نقطه ادامه دارد .

عراق با استعداد سه تیپ از لشگر های زرهی 3 و 111 ، و چهار گردان پیاده و پنج گردان توپخانه در منطقه حضور داشت . از جمله خسارات و تلفات دشمن در این عملیات ، انهدام 90 دستگاه تانک و نفربر ، 100 دستگاه خودرو ، دو پل پی . ام . پی و کشته و زخمی شدن و اسارت بیش از 3800 تن از نیروهای عراقی بود .

همچنین مقدار قابل توجهی تجهیزات پیشرفته از آنها به غنیمت گرفته شد که عبارت بودند از :

160 دستگاه تانک و نفربر

150 خودروی نظامی

30 دستگاه بولدوزر

5 قبضه توپ 152 میلیمتری دور برد

2 قبضه موشک انداز کاتیوشا

مقداری اسلحه سبک و سنگین و مهمات

تلفات و خسارات زیاد دشمن در طی دو روز عملیات ، به واسطه حمله سریع و شیوه تهاجم نیروهای ایرانی بود . فرماندهان ایرانی در این نبرد به سه هدف مهم دست یافتند که نشان می داد با ابتکار می توان دست به یک عملیات موفق و گسترده زد . این سه هدف عبارتند از:

1- انهدام نیروهای دشمن

2- آزادسازی نیروهای خودی از حلقه محاصره دشمن

3- آماده شدن برای حمله تعیین کننده نهایی

پس از انجام موفق عملیات موفق ثامن الائمه و اعلام تبریک خبر شکست حصر آبادان به امام ، هواپیمای سی - 130 حامل شماری از فرماندهان جنگ هنگام بازگشت به تهران سقوط کرد . در این سانحه که روز هفتم مهرماه اتفاق افتاد محمد جهان آرا فرمانده سپاه خرمشهر ، جواد فکوری فرمانده نیروی هوایی ارتش ، یوسف کلاهدوز قائم مقام فرماندهی سپاه پاسداران ، ولی الله فلاحی رئیس ستاد مشترک ارتش و موسی نامجو وزیر دفاع و نماینده امام در شورای عالی دفاع که همگی در طراحی و اجرای عملیات شکست حصر آبادان شرکت داشتند ، به همراه تنی چند از افسران و همراهان به شهادت رسیدند .

خلاصه گزارش عملیات :

نام عملیات : ثامن الائمه

زمان اجرا : 5/7/1360

مدت اجرا : 2 روز

مکان اجرا : شرق رود کارون - آبادان

رمز عملیات : نصر من الله و فتح قریب

تلفات دشمن : 3800 کشته ، اسیر و زخمی

ارگان های عمل کننده : سپاه و ارتش

اهداف عملیات : اجرای فرمان امام مبنی بر شکست حصر آبادان با تصرف 3 پل کارون و قطع حلقه ارتباطی نیروهای دشمن با یکدیگر به امید گشودن گره کور جنگ و آزاد سازی نیروهای خودی از حلقه محاصره عراقی ها